Việc nắm bắt các chỉ số tài chính là yếu tố then chốt giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác. Đặc biệt, free float là gì là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi đánh giá khả năng giao dịch và mức độ minh bạch của một mã cổ phiếu. Hiểu rõ về chỉ số này sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc lựa chọn cổ phiếu phù hợp và kiểm soát tốt rủi ro đầu tư trên thị trường.
Free Float là gì?
Free float, hay còn gọi là tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng, là một thuật ngữ quan trọng trong lĩnh vực tài chính và chứng khoán. Free float đề cập đến số lượng cổ phiếu của một công ty có sẵn để giao dịch tự do trên thị trường chứng khoán, không bị hạn chế bởi các quy định pháp luật hoặc không nằm trong tay các cổ đông lớn, cổ đông nội bộ, cổ đông chiến lược hoặc nhà nước.
Nói cách khác, free float là phần trăm cổ phiếu mà các nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức có thể tự do mua bán, không bị ràng buộc bởi các điều kiện đặc biệt.
Công thức tính tỷ lệ Free Float
Tỷ lệ free float được tính theo công thức:
Trong đó, “cổ phiếu bị hạn chế chuyển nhượng” bao gồm:
Cổ phiếu của cổ đông sáng lập trong thời gian bị hạn chế giao dịch
Cổ phiếu thuộc sở hữu của cổ đông lớn, cổ đông nội bộ, cổ đông chiến lược, nhà nước
Cổ phiếu phát hành riêng lẻ, cổ phiếu ưu đãi cho cán bộ công nhân viên, hoặc các trường hợp khác theo quy định pháp luật.
Ví dụ:
Một công ty có tổng số cổ phiếu đang lưu hành là 10 triệu cổ phiếu, trong đó 2 triệu cổ phiếu bị hạn chế chuyển nhượng.
Tỷ lệ free float sẽ là:
Ý nghĩa của tỷ lệ Free Float
Đo lường tính thanh khoản của cổ phiếu:
Tỷ lệ free float càng cao, số lượng cổ phiếu được giao dịch tự do càng lớn, giúp tăng tính thanh khoản. Nhà đầu tư dễ dàng mua bán cổ phiếu mà không ảnh hưởng nhiều đến giá thị trường.
Đánh giá mức độ rủi ro đầu tư:
Cổ phiếu có tỷ lệ free float thấp thường dễ bị thao túng giá do lượng cổ phiếu tự do ít, chỉ cần một lượng nhỏ giao dịch cũng có thể làm biến động giá mạnh. Ngược lại, cổ phiếu có free float cao thường ổn định hơn, ít bị biến động giá bất thường.
Phản ánh giá trị vốn hóa thực tế của doanh nghiệp:
Tỷ lệ free float được sử dụng để tính vốn hóa thị trường điều chỉnh (free-float adjusted market capitalization), phản ánh chính xác hơn giá trị thực của doanh nghiệp trên thị trường, vì chỉ tính đến những cổ phiếu thực sự có thể giao dịch.
Là tiêu chí lựa chọn cổ phiếu đầu tư:
Nhiều nhà đầu tư và tổ chức ưu tiên lựa chọn các mã cổ phiếu có tỷ lệ free float cao để đảm bảo khả năng giao dịch linh hoạt và giảm thiểu rủi ro thanh khoản.
Các trường hợp cổ phiếu không được tính vào free float
Cổ phiếu bị hạn chế giao dịch theo quy định pháp luật (cổ đông sáng lập, cổ phiếu ưu đãi, phát hành riêng lẻ…)
Cổ phiếu thuộc sở hữu của cổ đông nội bộ, cổ đông chiến lược, nhà nước
Cổ phiếu thuộc sở hữu của cổ đông lớn (trừ trường hợp nắm giữ dưới 4% và không bị hạn chế chuyển nhượng)
Cổ phiếu đang bị khóa hoặc phong tỏa vì các lý do đặc biệt
Cách làm tròn tỷ lệ Free Float
Nếu tỷ lệ free float dưới 15%, làm tròn theo bước 1% (ví dụ: 13,5% làm tròn thành 14%)
Nếu tỷ lệ free float trên 15%, làm tròn theo bước 5% (ví dụ: 36,5% làm tròn thành 40%)
Phương pháp Free Float trong tính vốn hóa thị trường
Thông thường, vốn hóa thị trường được tính bằng tổng số cổ phiếu đang lưu hành nhân với giá cổ phiếu. Tuy nhiên, phương pháp free float chỉ tính số cổ phiếu thực sự lưu hành tự do, giúp kết quả sát thực tế hơn và phản ánh đúng sức mạnh thị trường của doanh nghiệp.
Tại sao nhà đầu tư cần quan tâm đến Free Float?
Giảm rủi ro thanh khoản:
Cổ phiếu có free float cao giúp nhà đầu tư dễ dàng mua bán mà không lo bị “kẹt hàng”.
Tránh bị thao túng giá:
Lượng cổ phiếu tự do lớn giúp hạn chế việc một nhóm nhỏ nhà đầu tư thao túng giá cổ phiếu.
Phản ánh đúng giá trị doanh nghiệp:
Tỷ lệ free float cao giúp vốn hóa thị trường phản ánh đúng giá trị thực tế doanh nghiệp, tránh bị “thổi phồng” bởi các cổ phiếu không thể giao dịch.
Để đầu tư hiệu quả trên thị trường chứng khoán, việc hiểu rõ free float là gì sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho nhà đầu tư. Khi nắm được bản chất và ý nghĩa của chỉ số này, bạn sẽ dễ dàng đánh giá được mức độ thanh khoản, rủi ro biến động giá cũng như khả năng phản ánh giá trị thực của doanh nghiệp trên thị trường. Đặc biệt, hiểu free float còn giúp bạn lựa chọn được những cổ phiếu phù hợp với mục tiêu đầu tư, cân bằng giữa an toàn và tiềm năng sinh lời. Nhờ đó, bạn có thể xây dựng chiến lược đầu tư thông minh, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận trong môi trường chứng khoán đầy biến động hiện nay.
Nhân Trí